Mysłowice - Oficjalny Portal Miejski

Spacerując po mieście, natkniemy się na liczne ślady historii.

Piękny kościół Mariacki, obecnie o wystroju barokowym, lecz istniejący już od XIV w., który przez długie lata był jedynym murowanym obiektem miejskim. Tuż obok Rynek, na którym do roku 1855 stał drewniany budynek ratusza. Układ Starego Miasta jest typowy dla lokacji średniowiecznych: prostokątny rynek, z którego wybiegają cztery ulice, przy czym główny trakt komunikacyjny prowadził poprzez dwie przeciwległe bramy. W przypadku Mysłowic były to - Brama Krakowska i Brama Bytomska, a obronę stanowiła rzeka oraz wał obronny (np. dzisiejsza ulica Wałowa).

Naprzeciw wejścia do kościoła Mariackiego znajdziemy budynek dawnej szkoły parafialnej z 1826 r. Nieco dalej rozciąga się Park Zamkowy, który nazwę wziął od zamku, siedziby dawnych właścicieli miasta. Przy wylocie ulicy Bytomskiej dochodzimy do kościółka św. Krzyża. Niepewna jest data jego pierwszej lokalizacji, a obecny wygląd zawdzięcza XIX-wiecznej odbudowie na planie ośmioboku z dwoma przybudówkami, sklepiony zaś jest kopułą z latarnią.

Gdy od rynku udamy się w stronę przeciwną, wkrótce znajdziemy dwa kolejne kościoły - parafii katolickiej Najświętszego Serca Pana Jezusa, trójnawową, neogotycką budowlę z 1891 r., wzniesioną z czerwonej cegły oraz ewangelicko – augsburski, p.w. Apostołów Piotra i Pawła, również w stylu neogotyckim z 1875 r. Przy ulicy Krakowskiej, którą dojdziemy do wylotu z miasta, znajduje się okazały budynek sądu z 1904 roku, w stylu eklektycznym.

Skrzyżowanie ulic Krakowskiej, Grunwaldzkiej oraz okolice Placu Wolności skupiają uwagę nieco dłużej. Kilka interesujących kamienic secesyjnych i neorenesansowych, odnowiona kapliczka, w roku 2000 poświęcona patronowi miasta św. Janowi Chrzcicielowi, a wcześniej nawiązująca do tradycji XVIII w. fundacji Jarlików i wreszcie ratusz. Budynek powstał w latach sześćdziesiątych XIX wieku, według projektu Paula Jackischa z Bytomia, utrzymany w stylu neorenesansowym.

Dalsza wędrówka ul. Powstańców doprowadzi do placu przed dworcem kolejowym. Tutaj warto spojrzeć na pięknie eksponowaną fasadę budynku poczty z 1888 roku. Pierwsza wzmianka o istnieniu w Mysłowicach poczty pojawia się w roku 1710. Nie jest to ten budynek poczty głównej, który został wzniesiony pod koniec XIX w., ale taką właśnie początkową datę istnienia poczty w Mysłowicach upamiętnia tablica wmurowana przed wejściem do Urzędu Pocztowego.

W sąsiedztwie znajdziemy jeden z ładniejszych obiektów architektonicznych Mysłowic, tzw. willę Kuderów, XIX wieczny budynek w stylu neoklasycystycznym. Warto wspomnieć w tym miejscu, iż nazwisko Kudera na trwałe zapisało się w historii miasta, chociażby za przyczyną ks. Jana Kudery, autora „Historii parafii mysłowickiej”, który był również znanym propagatorem turystyki (jego imieniem nazwano żółty szlak turystyczny przebiegający przez Mysłowice).

Idąc ulicą Powstańców w kierunku Promenady mijamy Przewiązkę, która powstała w 1908 r. i jest pozostałością po dawnej stacji emigracyjnej. Przewiązka była przejściem łączącym budynki stacji emigracyjnej z peronem 1. mysłowickiego dworca kolejowego. Kamienica w której znajdowała się stacja emigracyjna prowadzona przez spedytora Maxa Weichmanna oraz przewiązka są śladami nadgranicznej historii miasta. Od poł. XIX w. do czasu wybuchu I wojny światowej przez Mysłowice przetoczyła się fala emigrantów głównie z terenów Galicji, którzy pragnęli znaleźć swoje szczęście za wielką wodą – w Ameryce. Max Weichmann i jego współpracownik Samuel Lubelski niechlubnie zapisali się na kartach emigracyjnej historii Mysłowic. Oskarżenie o handel żywym towarem, wywołało sensację nagłośnioną przez prasę. Sprawa swój finał miała w sądzie.

W okresie międzywojennym działało tutaj Generalne Towarzystwo Imigracyjne, które werbowało robotników do pracy w belgijskich i francuskich kopalniach.

Podczas II wojny światowej przy Promenadzie znajdowało się Tymczasowe Więzienie Policyjne, utworzone i wykorzystywane przez hitlerowców. Obóz ironicznie nazywano „Rosengarten”. Przeszło przez niego ok. 25 tys. więźniów. W latach 1945 - 1947 komunistyczne władze w barakach utworzyły obóz pracy, w którym osadzono Ślązaków. Fatalne warunki sanitarne, wycieńczenie pracą, choroby i niedożywienie spowodowały śmierć blisko 2. tys. osób.

W dzielnicy Słupna znajduje się historyczny Trójkąt Trzech Cesarzy. Niegdyś punkt widokowy stanowiła wieża Bismarcka, wybudowana na górce słupeckiej. Uchodziła ona za symbol potęgi Rzeszy Niemieckiej i gloryfikowała osobę Kanclerza Niemiec - Otto von Bismarcka.
Po powstaniach śląskich i plebiscycie, wschodnia część Górnego Śląska – w tym Mysłowice, znalazła się w granicach Polski. Wieża Bismarcka nakazem polskich władz została rozebrana. Kamień z rozbiórki posłużył jako budulec schodów kościoła parafialnego w Brzęczkowicach i budulec katedry Chrystusa Króla w Katowicach.

W znaczący sposób zapisał się w historii regionu rok 1919. Dokonana przez Grenzschutz (straż graniczna) 15 sierpnia tego roku masakra górników na dziedzińcu Kopalni „Mysłowice” stała się iskrą zapalną I powstania śląskiego.

Wybuch II wojny światowej zmienił oblicze Mysłowic. Życie zaczęło się toczyć innym torem.

3 września 1939 r., do Mysłowic wkroczyły oddziały Wehrmachtu, a w październiku 1939 r. Górny Śląsk został włączony w granice III Rzeszy Niemieckiej. Wprowadzenie przez Niemców m.in. na terenie Śląska Volkslisty miało „regulować” sprawy narodowe. Zaklasyfikowanie do jednej z czterech grup DVL pozwalało władzom niemieckim rozpoznać „rasowego” obywatela.
W rzeczywistości wpis skutkował powołaniem mężczyzn do Wehrmachtu.

28 stycznia 1945 r. do Mysłowic od strony Oświęcimia wkroczyły jednostki Armii Czerwonej. Nowe władze z podejrzeniem patrzyły na Ślązaków i Volkslistę. Rozpoczęto powojenne „rozliczanie” obywateli Śląska – w tym Mysłowic. Obozy pracy, masowe wywózki na Syberię i wysiedlenia są kolejną kartą historii Śląska.

W czasie wojny na terenie Mysłowic nie prowadzono działań wojennych, stąd zabudowa miasta nie została naruszona przez Niemców.

Od 1951 roku Mysłowice stały się siedzibą powiatu.

W 1961 roku władze miasta zapoczątkowały tradycję obchodów „Dni Mysłowic”.
Do przygotowania ich pierwszej edycji przyczyniło się powstałe wówczas Towarzystwo Miłośników Mysłowic. Jedną z imprez towarzyszących tym obchodom był wieczór autorski piewcy Śląska, Gustawa Morcinka.

W styczniu 1977 roku przyłączono do miasta tereny Imielina, Chełmu Śląskiego oraz Kopciowic o obszarze 51,39 km2, które według stanu z końca 1976 r. liczyły 12 917 mieszkańców. W 1995 roku ponownie utworzono gminę Chełm Śląski i gminę miejską Imielin, przez co usamodzielnione dawniejsze dzielnice Mysłowic wyłączono z terenów miasta.